Rouw en verlies
Bij rouw en verlies denk je al snel aan de dood, maar niet alleen na de dood van een dierbare kan er sprake zijn van rouw. Er zijn veel meer soorten verlies waarbij je kan rouwen, bijv de ziekte van een dierbare, adoptie of uithuisplaatsing, (echt)scheiding, verlies van een deel van je eigen lichaam of een (chronische) ziekte, maar ook een allesverwoestende brand, overstroming of faillisement.
Allemaal voorbeelden waarbij je leven helemaal anders wordt en het niet altijd makkelijk is om het in je eentje te verwerken. Kinderen kunnen na een verlies helemaal vastlopen, angstig worden, neerslachtig of misschien juist ‘onhandelbaar’ en soms is het dan fijn om iemand te hebben die je tijdelijk weer op weg helpt. Iemand die je helpt alles wat er gebeurd is te begrijpen en orde te scheppen in de chaos in je hoofd en je helpt om te gaan met je gevoelens. Soms kan een kind jaren na een verlies, juist als niemand het meer verwacht, nog vastlopen of helemaal in de war raken door een verandering of een samenloop van omstandigheden.
Groot en klein verlies is er voor kinderen en jongeren die begeleiding en ondersteuning kunnen gebruiken. Maar ook voor ouders die advies, tips en een steuntje in de rug kunnen gebruiken in het contact met hun kinderen tijdens momenten zoals bovengenoemd.
Werkwijze
Binnen de praktijk in de begeleiding met kinderen/jongeren die een verlies hebben meegemaakt werk ik met het rouwtakenmodel van Willam Worden. Willam Worden is een Amerikaanse rouwdeskundige die 4 stappen heeft beschreven in het verwerken van verlies.
Eigenlijk kun je ook nog een voorstap toevoegen. Onderstaand leg ik in eigen woorden uit welke stappen we doorlopen. Elk kind is anders en elk rouwproces ook. Dat betekent dat niet alle stappen evenveel aandacht krijgen, maar dat dat afhangt van wat het kind nodig heeft.
stap 0: In het dagelijks leven omgaan met verlies.
In het dagelijks leven krijgen kinderen al vaak te maken met verlies in grote en kleine vorm. Een verhuizing, het overlijden van een (huis)dier, afscheid nemen van mensen. Dat is eigenlijk de eerste stap. Het is belangrijk dat wij als volwassenen aan kinderen leren dat dit bij het leven hoort en met zorg deze thema’s behandelen. Als een kind al tijdens het dagelijks leven leert omgaan met afscheid nemen, maakt dat dat in de toekomst een groter verlies makkelijker verwerkt kan worden.
stap 1: Inzichtelijk maken wat er gebeurd is.
Belangrijk is om met het kind te kijken wat er gebeurd is en dat het gebeurd is. Kijken naar wat er is, de situatie is helaas niet te veranderen. Weet een kind nog hoe het gebeurd is, wanneer het voor het eerst het ‘nieuws’ hoorde, begrijpt het alles en waar zitten de vragen of onduidelijkheden. Dit is een belangrijke stap in de verwerking, soms zijn er nog zoveel vragen, dat dat een verwerking in de weg zit.
Stap 2: Omgaan met alle gevoelens die bij het verlies komen kijken.
Bij een verlies komen heel veel gevoelens kijken en dat is soms best verwarrend. Het is fijn om te weten dat alle gevoelens normaal zijn. Schuld, blijdschap en verdriet zijn gevoelens die naast elkaar kunnen staan en dat kan voor een kind heel gek voelen. Uitleggen dat dit heel normaal is, kan kinderen vaak verder helpen. En wat kan je zelf doen om je beter te voelen?
stap 3: Waar sta ik en hoe moet ik nu verder?
Hoe ziet de situatie er nu uit? Wat is er allemaal veranderd en hoe ga ik er mee om?
stap 4: Ik ga verder met mijn leven.
Ondanks het verlies gaat het leven verder, maar hoe doe je dat? Hoe geef je het een plek? Wat heeft het voor jou betekent en welke herinneringen heb je?
Geen kind is hetzelfde en dat betekent dat ik het rouwtakenmodel als leidraad gebruik. Soms werk ik wat meer verhullend met kinderen, als de pijn van het verlies te groot is of te moeilijk om te benoemen, dan nemen we een andere ingang en benoemen we niet alles expliciet.
Sommige kinderen vinden het heerlijk om met creatieve middelen te werken en andere kinderen hebben juist baat bij het werken in een werkboek. Meer over de verschillende werkvormen kan je zien en lezen onder het kopje ‘werkvormen’ en een indruk krijgen van een sessie kan je onder het kopje ’therapieverhalen’.
Ouders melden het kind doorgaans bij mij aan, maar vaak weet een kind ook heel goed zelf wat het bij mij wil leren. Samen stellen we een doel op en in overleg met ouders kijken we hoe vaak een kind bij mij komt.
Ik werk met creatieve vormen, werkboeken, verhalen, gedichten en therapeutische spellen. Ik vraag vaak aan een kind wat het zelf fijn vindt en zo creëren we samen onze eigen vorm voor de begeleiding.
Denk je dat je kind begeleiding kan gebruiken of wil je vrijblijvend meer informatie? Neem contact met me op!